تحلیل تحولات پدیدآمده در مفهوم شناسی تفسیر اجتماعی قرآن کریم

نویسندگان

روح اله ناظمی

دانشجوی دکترای تخصصی رشته علوم قرآن و حدیث دانشکده اصول الدین (واحد قم) کاظم قاضی زاده

استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران عبدالرضا زاهدی

استادیار دانشکده تفسیر و معارف قرآن قم (وابسته با دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم)

چکیده

هدف این پژوهش شناسایی تحولات رخ داده در نظرگاه های تفسیرپژوهان پیرامون مفهوم تفسیر اجتماعی قرآن است و به دنبال پاسخ این پرسش است که آیا تلقی تحلیل گران، روش ها و گرایش های تفسیری درباره این گرایش نوپدید، بسان خود این پدیده، در طول سده اخیر دستخوش فراز و فرود و در نهایت کمال گردیده است؟ مهم ترین دستاورد این پژوهش نیز چنین است: چیستی تفسیر اجتماعی در نگاه تفسیرپژوهان نخست، مفهومی بسیط و تنها در قواره یکی از تأثیرات تحولات فرهنگی و اجتماعی جوامع مسلمان بر اندیشه و سپس آثار تفسیری مفسران معاصر است و کارایی آن تنها به تلاش برای برقراری سازگاری میان آیات قرآن و نیازهای نوین جوامع مسلمان خلاصه می شود (تفسیر تطبیقی). این تلقی در گام پسین خود، علاوه بر مفهوم بسیط نخستین و کارایی محدود آن، عبارت از گرایشی می شود که با تمامی مسائل مرتبط با حیات فردی و اجتماعی مسلمانان ارتباط می یابد و غایت خود را اثبات صلاحیت و کفایت قرآن برای هدایت گری نوع انسان قرار می دهد (تفسیر هدایتی). در فرجام و در گام سوم، تفسیر اجتماعی به معنای دانشی میان رشته ای و مرتبط با گزاره های علم جامعه شناسی نیز مطرح می شود.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

تحلیل تحولات پدیدآمده در مفهوم‌شناسی تفسیر اجتماعی قرآن کریم

هدف این پژوهش شناسایی تحولات رخ‌داده در نظرگاه‌های تفسیرپژوهان پیرامون مفهوم تفسیر اجتماعی قرآن است و به‌دنبال پاسخ این پرسش است که آیا تلقی تحلیل‌گران، روش‌ها و گرایش‌های تفسیری درباره این گرایش نوپدید، بسان خودِ این پدیده، در طول سده اخیر دستخوش فراز و فرود و در نهایت کمال گردیده است؟ مهم‌ترین دستاورد این پژوهش نیز چنین است: چیستی تفسیر اجتماعی در نگاه تفسیرپژوهان نخست، مفهومی بسیط و تنها در ق...

متن کامل

مفهوم شناسی جنت در قرآن کریم

در قرآن کریم از انواع مختلفی از جنت نام برده شده که اوصاف و درجات آنها نیز باهم متفاوت است. بررسی اصناف و القاب جنت در قرآن کریم از دیدگاه تفاسیر مهم فریقین و نیز تحلیل مراتب گوناگون آن در قرآن کریم از مهم‌ترین اهداف این مقاله است. براساس یافته‌های این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی به رشته تحریر درآمده است، اوصاف و درجات مطرح شده در قرآن کریم در نهایت جزء یک جنت واحد هستند و تفاوت آنها در تفا...

متن کامل

مفهوم شناسی واژه «سلطان» در قرآن کریم

برخی از واژگان قرآن هرچند جزء واژگان غریب به ‌شمار نمی‌آیند، ضروری است به‌خاطر کاربرد در معانییا مصادیق گونه‌گون،بهصورتدقیق و جامع بررسی ‌شوند. واژۀ «سلطان» این‌گونه است. این واژه به سبب کثرت کاربرد در آیات قرآن (37 بار) دربارۀ مفهوم و مقصود آن در پاره‌ای از کاربردهایش (نک: نساء/53، روم/35، قصص/35، إسراء80/، الرّحمان33/، حاقه/28-29) اختلاف دیدگاه وجود دارد. در این پژوهش کوشش شده است، معنای لغوی ...

متن کامل

مفهوم شناسی واژه های ارتباطات اجتماعی در قرآن کریم

نوشته ی حاضر تلاش می کند تا کلیدواژه های اجتماعی قرآن کریم را که به واژه «ألْمجتمع»، یعنی«جامعه» نزدیک است و ارتباط تنگاتنگی با آن دارد، مفهوم شناسی نماید و دلالت آن واژگان را بر حیات اجتماعی انسان و ارتباط های اجتماعی میان فردی و جمعی تبیین نموده و آیات شریفه مرتبط با آن واژه ها را مطرح نماید و اقوال مختلف دانشمندان علم لغت را در این باره ارائه کند.

متن کامل

مفهوم شناسی «عبرت» در قرآن کریم

مفهوم شناسی واژگان قرآنی از دانش هایی است که پرداختن به آن با شیوه صحیح « عبرت » علمی می تواند در علوم قرآنی و تفسیر، بسیار راه گشا باشد. به این منظور واژه را، که در قرآن کریم و روایات معصومین:، بسیار به کار برده شده است، گزینش کردیم. علت این انتخاب نیز فرمان خداوند با الفاظ و عبارات متفاوت به مردم است. دقّت و تأمّلی که در آیات قرآن نهفته شده و تنها با عبرت گرفتن از آ نها آشکار م یشود و بر دل خرد...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای قرآنی

جلد ۲۱، شماره ۷۸، صفحات ۴-۳۳

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023